четверг, 5 марта 2015 г.

Арап Мавиле "Бейе битамнынъ омюри"



Арап Мавиле , Советский къасабасында ерлешкен 3-джи миллий мектепте окъуйым. Мектебимни мен пек севем ве оннен гъурурланам. Чюнки бизим мектебимизде талебелерге Ватанымызгъа севги ве садыкълыкъ ашлана; халкъымызнынъ медениетине, урф-адетлерине уръмет дуйгъусы синъдириле; бизим оджаларымыз бирлик, достлукъ киби чизгилерни тербиелемеге тырышалар




 Мен сизлерге Бейе битамнынъ омюри акъкъында тарифлемеге истейим. Бейе битам Тюркиеде 1887 сенеси Бурса шеэринде «Санким едим» джамисининъ янында дюнъягъа кельген. Бейе битамнынъ къартдедеси Исмет падиша олгъан, къартбитасы Сельме ханум. Ораза маалинде падишагъа темичлик аш кетиргенде, домбра чалып йырлай экенлер:
Ханум, папичлер киеюр,
Мердвенден тушеюр,
Беш тенге береюр!
 Къартдедеси ольгенде, битам 4-джи сыныфта окъуй экен. Падишаны хасыргъа чырмап тахттан эндирелер. Янъы падишанынъ эки тарафында везирлери олып, балалар айта экенлер:
Магъырланма падиша
Сенден буюк Алла бар!
         Янъы олгъан падишаны тахткъа чыкъаралар. Исмет падиша битама, Бурса шеэринде 8-джи номералы сокъакъта олгъан ,къаве, тютюн, тер ве къалпакъ тиккен тюкянларыны мирас этип къалдыргъан. 1905 сенеси битам балаларынен Ибраим эфенди, анасы Фериде ханум, огълан - къардашы Расим, къыз-къардашы Джемиле олгъан (о йылан тишлегенден ольген), бу вакъиадан сонъ  Къырымгъа Бахчисарай районынынъ Къочкъар-Эли коюне кочькенлер.
 Анда битамнынъ къартана-къартбабасы яшай экенлер. Тюркиеде Бейе битамнынъ догъмушлары къалгъанлар- даилары Исмет, Рефат, Фахрий, Заде тизеси, (акъайы Ахметхан «Санким едим» джамисинде моллалыкъ эткен) ве Зоре тизеси. (акъайы файтонджы олгъан). Битам оларнен мектюп языша экен. Лякин ёллар къапалгъандан сонъ, милиция хадимлери келип бутюн олгъан мектюплерни, ресимлерни гъайып этелер.
Бейе битам 1910 сенеси Осман къартбабамнен Буюк-Яшлав коюнде
къоранта тизгенлер. Оларнынъ беш къызы ве бир огълу олгъан. Огълу Ибраим 1921 сенеси 9 майыс куню дюнъягъа кельген. 1940 сенеси аскерликке алынгъан. Ибраим огълу аскерликте булунгъанда  сыкъ-сыкъ мектюп яза экен. Сонъки мектюп 1941 сенеси 5 июньде кельген. Ондан сонъ «без вести пропал» деп мектюп алгъан.             Къызлары- Назифе 1914 сенеси, Фатма 1918 сенеси, Рушен 1926 сенеси, Мунире 1932 сенеси ве Наджие 1938 сенеси дюньягъа кельгенлер. (Оларнынъ ресимлери презентациягъа кирсетильген).
 Осман къартбабам ве Бейе битам пек муаббет яшай экенлер. Къартбабам битама бойле тюркюни йырлап, ойната экен.
Эй джаным, туркчин къызы
Янакълары къырмызы, сен аллар кий, мен къырмызы,
Файтонларгъа мингизейим, тойдан тойгъа  джурсетейим.
Ал балакълар кийсетейим, ананъа-бабанъа корьсетейим.
Эй джаным, туркчин къызы.














Комментариев нет:

Отправить комментарий