Сейтаблаева Эльфие "Тарихий фотосурет"

Сейтаблаева Эльфие

Сарыбаш умумтасиль мектебининъ 7 сыныф  талебеси 

Тарихий фотосурет

Халкъымызнынъ башына  келип  тюшкен вакъиалар кечмиште къалды  демеге мумкюн дегиль. Эр бир  аиленинъ озюне хас олгъан  тарихы бар.

Бизим къорантамызда пек меракълы фотопортрет бар. Бу портрет 1940 сенеси Багъчасарайда Коклуз коюнде япылгъан. Онынъ тарихы бойле башлана:

«Багъчасарайда Албат къасабасында учь къардаш дагънынъ этегинде Коклуз койчиги ерлешкен экен. Койнинъ эалиси мераметли, бол юрекли инсанлар эди. Оларнынъ арасында Ибраим деде озь къорантасынен яшагъан. Онынъ апайы Фазиле къартана, огълу Мамут ве Шерфе, Заде, Амиде къызлары бар. Ибраим деде озь къорантасына эв къурып, шу эвде де бахтлы яшай эдилер. Вакъыт кельди онынъ балалары эвлене. Тамам дженк башланмаздан эвель Ибраим деде Фазиле къартананен эвлятларыны топлап бир фотосурет яптыралар. Бу фотосуретни Мамут огълу эвнинъ балабан одасында ерлештире. Мамут Сайле деген бир къызгъа эвлене. Оларнынъ эки огълу ола: Айдер ве Эльдар. 1941 сенеси Ибраим деде фаний дюньягъа кете. Мамутны исе джебеге алып кетелер.

1944 сенеси халкымызнынъ башына даа бир фаджиа тюше. Оларны догъмуш эвлеринден силялы аскерлер къувмагъа башлайлар. Гъарип инсанлар не япмагъа бильмейлер, тез-тез балаларыны топлап эвден чыкъалар. Сайле де Фазиле къартананы, балаларыны алып чыкъты. Бу фотосурет исе эвлеринде къалып кете.

Халкъымыз Къырымдан сюргюн этильген сонъ, эвлеринде ябанджы адамлар яшамагъа башлайлар. Ибраим деденинъ эвинде бир рус къадыны ерлешкен.

1988 сенеси халкъымыз Ватанына къайтмагъа башлагъанынен Мамутнынъ огълу Айдер оларнынъ сыраларында биринджи эди.

Гъурбетликте, Къырымгъа асрет чекип, Фазиле къартана 1961 сенесинде бу дюньяны терк этти. Онынъ балалары да шу къуванчлы куньлерини корьмейип вефат этелер.

Айдер уйкен огълуны Эмир-Усеинни (меним къартбабамны) алып,1988 сенесининъ февраль айында Къырымгъа келелер. Джурчи къасабасынынъ Сары-Баш коюнде ерлешелер. Язда исе озь къоранталарыны кочюрелер.

1992 сенеси анамнынъ къартбабасы Айдер Эмир-Усеиннинъ бабасы алты баласыны, торунларыны топлап, тувгъан коюне кетире. Айдер къартбаба 1935сене январьнинъ 21-де Коклуз коюнде Ибраим деденинъ эвинде дюньягъа келе. Коклуз коюне кельгенинен, Айдер къартбаба озь догъгъан эвини коре. Эвине якъын барса, оглерине бир къарт битайчыкъ чыкъа. Айдер къартбаба рус къадындан изин сорап, эвине кире. Бутюн одаларыны корип, балалыгъыны, къуванчлы куньлерини козь огюне кетире. Бирден, таш киби къатып къала, Айдер къартбабанынъ козьлери козьяшнен тола. О, озь къорантасыны коре: къартанасынен къартбабасыны (Ибраим ве Фазиле), бабасынен анасыны (Мамут ве Салье) ве алаларыны. Эльбетте, къартбабам бу фотосуретни озюне ала ве битайчыкътан оны сакълагъан себебини сорады. Рус битайчыгъы фотосуретте Ибраим къартбабаны пек бегене ве бельким, о, къайтып келер деп, умют эте эди. Амма Ибраим деденинъ ерине Айдер къартбаба къайта. Ниает, бу фотосурет йылларнен эв саиплерини беклеп, къорантагъа къайта. О вакъыт Айдер къартбаба догъгъан коюне къайтмагъа сёз бере. 1996 сенеси март айында Айдер къартбаба тувгъан Коклуз коюне коче. Мында,о, догъгъан эвнинъ къаршысында даа бир эв къура. Шу эвде Айдер къартбаба 11 йыл яшай. Языкъ ки, 2005 сенеси декабрьнинъ 25-де агъыр хасталыкътан вефат эте. Оны баллары Ибраим деденинъ дефн олунгъан эски мезарлыкънынъ янында дефн эттилер».



Мен, Сейтаблаева Эльфие, къарантамызда ойле тарихий фотосурет олгъанынен пек гъурурланам.